Moniliyazis (PAMUKÇUK) nedir?

Candida türü mantarlar tarafından yapılan, insan vücudunda çok çeşitli yerlere
yerleşebilen bir mantar hastalığı. Hastalık yapan çeşitli candida türleri içinde en çok rastlanılanı, Candida albicans'tır. Mantar, yerleştiği vücut bölgesine göre değişen iltihabi belirtilere sebep olur.
İltihabın başlangıcında, epitelde şişme meydana gelir. Bunu, epitel hücreleri arasında mantar sporcuklarının toplanması ve mantar misellerinin (dallanmış şekillerinin) ortaya çıkması takip eder., Zamanla yaralar belirir ve iltihap giderek derinleşir.
Moniliyazis, hayatın ilk aylarından itibaren insanın karşılaşabildiği bir enfeksiyondur. Süt çocuklarında rastlanan şekline "Pamukçuk" denir ve ağızda beyaz lekelere sebep olur. Bu lekemsi zarlar kolayca kalkar ve altlarının kırmızı olduğu görülür. Küçük çocuklarda ve daha büyük yaşlarda görülen bir şekli de dudak köşelerine yerleşir ve "yalama" (perleche) adını alır. Özellikle yaşlı ve şeker hastası kadınların edep yerlerinde yerleşen moniliyazis, kaşıntı ve akıntlyla çok rahatsız edici bir hastalıktır.
Deri moniliyazisi bir kaç şekildedir. Deri kıvrımlarında, tırnaklarda ve saçlı deride yerleşebildiği gibi nadir vakalarda mantar, bütün deriyi hastalandırabilir. Kızarık bir lekeden içi su dolu keseciklere ve akıntılı sivilcelere kadar değişen deri belirtileri görülebilir.
Moniliyazis, bunlardan başka fazla sık olmamak şartıyla vücudun organlarını da tutabilir. Solunum sisteminde bronşite bazen zatülcenb'e (akciğer zarı iltihabı); sindirim sisteminde daha çok ishallere sebep olur. İdrar yollarında ve böbrekte iltihap, özellikle mesane iltihabı yapabilir, ancak bunlar çok nadirdir ve daha çok ağır antibiyotik tedavilerinden sonra (kanser gibi) hastanın direncini iyice düşüren hastalıkların son dönemlerinde ve AİDS'de görülebilir. Kandidalar bundan başka kalbe yerleşip endokard denilen iç zarı iltihaplandırabilirler. Bu, daha çok kalb kapaklarını döşeyen zarda rastlanan bir olaydır.
Moniliyazis'in tedavisi, günümüzde etkili mantar ilaçları sayesinde kesin, fakat sabır isteyen bir iştir. Clotromazole (Canesten) ve Nystatin (Mycostatin) gibi ilaçlar hekim kontrolünde uygulanır, tedavi sonucu umumiyetle yüz güldürücüdür. Sistem moniliyazislerinde ağızdan alınan mantar öldürücü ilaçlar kullanılır.