Mantar genel ismiyle tanınan mikroorganizmaların özellikle cilt ve tırnakta ve nadiren de diğer organlarda meydana getirdikleri hastalıklar.
Burada, yaygın olarak görülen ve tıp dilinde dermatofitoz olarak isimlendirilen cilt ve tırnak mantarlan anlatılacaktır.
Mantarlar tabiatta yaygın olup, 100.000 kadar mantar türünün bulunduğu tahmin edilmektedir. Bunlardan 50 kadar tür, insanlarda çeşitli şekillerde hastalıkların meydana gelmesine sebep olmaktadır. Dış etkilere karşı çok dirençli olan bu mantarların çoğu, her türlü kötü şartla rda hayatlarını idame ettirebilirler ve uygun bir yer buldukları vakit çeşitli klinik belirtiler gösterirler.
Hastalıklı saç, tırnak ve cilt kazıntılarının, K (OH) (potasyum hidroksit) eriyiği ile muamelesinden sonra, mikroskopta incelenmesiyle kesin teşhis konur. Ayrıca hazırlanan cilt kazıntılannın kültüre ekilmesi ve wood ışığı da teşhiste kullanılan metodlardandır.
Vücut mantarı: Genellikle Trichophyton türü mantarlarla olur. Önce ciltte pembe kırmızı bir leke şeklinde başlar, etrafa doğru yayılırken orta bölümü iyileşir. Böylece halka şeklinde, ufak kabarcıklar ve kepeklenme gösteren tipik şeklini alır.
Tedavide; antimikotikpomad, krem ve losyonlar kullanılır. (Buklosamid (Jadit), klotrimazol (Clozol), bifonazol (Mycospor) gibi). Geniş alanlara yayılmış ve tedaviye dirençli ise griseofulvin ihtiva eden hapların yutulması tedaviye eklenir.
Ayak Mantarı: Özellikle atletlerde, toplu olarak yaşanan yerlerde (yatılı okullarda, kışlalarda) ve ayak temizliğine dikkat etmeyenlerde sık görülür. En çok üçüncü ve dördüncü parmak aralıklarına yerleşir. Tabana da yayılabilir. Kaşıntılıdır. Deriyi tahrip eder. Mikrop da kaparsa çok rahatsız edici iltihaplar gelişebilir.
Tedavisinde, öncelikle ayak temizliğine çok dikkat edilmelidir. Her ayak yıkayışta, parmak araları ve tabanlar iyice kurulanmalı, kurutucu pudralar serpilmelidir. Naylon çorap giymemelidir. Ayakları mümkün olduğu kadar havalandırmalı, özellikle yaz mevsiminde yarı açık ayakkabılar tercih edilmelidir. Tedavide, griseofulvin haplan, kurutucu toz ve solüsyonlar ve antimikotik pomadlar kullanılır.
Tedaviye birkaç ay düzenli olarak devam edilmelidir.
Tırnak mantarı: Uzun müddet devam eden ayak mantar' vakalarında ayak tırnaklarının
da tutulması sık görülür. El tırnaklarında nadiren görülür. Tırnaklar kalınlaşır ve parlaklığını kaybeder. Rengi değişir. Tırnak plağı ayrılabilir ve tırnak tahrip olabilir.
Tedavisinde, Griseofulvin faydalıdır. Ancak bunun için 6- 12 aylık bir tedavi gerekir. Ayrıca mantar için hazırlanmış tırnak solüsyonlan da faydalı olabilir. (% 18' lik Dermotrosyd tırnak solüsyonu gibi). Tırnağın çekilmesi gerekebilir.
Kafa mantarı (Tinea capitis): Daha çok çocuklarda görülür.
Bulaşıcıdır. Saçlar kırılır ve parlaklığını kaybeder. Enfeksiyon küçük bir alanda kalabileceği gibi yayılabilir ve bütün kafa derisini istila edebilir. Saçlar dökülebilir. Kabank iltihaplı, yumuşak bir tabaka (kerion) meydana gelebilir. Teşhis, kafa derisinin Wood ışığı altında incelenmesiyle kolayca mümkündür. Teşhiste mantar kültürleri de önemlidir.
Tedavide: Griseofulvin günde 2 defa, 250-500 mg. dozunda ve en az 4 hafta verilmelidir. Kafa mantarı iyileşene kadar enfekte çocuğun kafa derisine % 1 klotrimazol kremi sürülmeli ve enfeksiyonun başka çocuklara yayılması önlenmelidir.
Bacak ve kasık mantarı: Lezyon tipik olarak halka biçiminde, ufak kabarcıkları olan ve yayılma temâyülü gösteren kaşıntılı bir kırmızılıktır. Alevlenme dönemleri daha çok yaz mevsimine rastlar. Tedavi vücud mantarındaki gibidir.
Tinea versicolor: Malassezia
furfur isimli mantar tarafından meydana getirilen bir mantar efifeksiyonu. Beyazdan sütlü kahverengine kadar değişen renklerde, mercimek büyüklüğünde lekeler halinde başlar. Lekeler etraflanna doğru yavaş yavaş genişler ve birbirleriyle birleşerek harita gibi dantela kenarlı şekiller çizer. Hafif pullanma vardır. Hasta bu teşekkülleri yalnızca yazları farkediyor olabilir; çünkü bunlar güneşte esmerleşmez ve çeşitli büyüklükte olabilen "Güneş lekeleri" şeklinde gözükür. Kaşıntı nadirdir ve genellikle hastanın vücudu aşırı ısındığında görülür. Kazınarak alınan metaryalin mikroskopta incelenmesi ile teşhis edilir. Wood ışığından da faydalanılabilir.
Tedavi: Selenyum sülfür şampuanı 3-4 gün boyunca gece yatarken hastalıklı bölgeye sürülür, ertesi sabah yıkanır. Fazla tahriş yaparsa daha kısa sürede yıkanır. Diğer mantar pomadları da faydalıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder