Kırık nedir? Kırıklar hakkında bilgi

Kemiğin devamlılığının veya anatomik bütünlüğünün bozulması. Kemiğin kırılması için ya doğrudan doğruya veya dolaylı bir darbeye maruz kalması lazımdır. Mesela, kol üzerine ağır bir cismin düşmesi ile veya yüksekten düşüp de yere çarpan kemiğin kırılması doğru­dan darbeye maruz kalarak kırıl­malardır. Yüksek bir yerden atlayan şahsın ayak üstü düşme­sine rağmen omurgasının kırıl­ması da dolaylı darbe ile kırılma­dır. Bazı kanser çeşitlerinde kemikler hafif bir dokunma ise kemikler hafif bir dokunma ile kırılabilmektedir ki, bunlara da patolojik kırıklar denmekte­dir. Uzun süre yürüyüş yapanla­rın ayak kemikleri de kırılabil­mektedir ki bunlara da "stres kı­rıkları" denmektedir. Kırık üzerindeki deride açılma yok­sa, buna "kapalı veya basit kı­rık" denir. Eğer kırık, deri açılıp da ortaya çıkarsa, buna da "açık kırık" denir. Bu halde enfeksiyon tehlikesi vardır. Çocuklarda ye­şilağaç kırığı, kemiğin eğildiği ve yarım kırıldığı bir kırık türüdür. iyileşme; yaşa ve kırığın yerine göre oldukça farklı zamanlarda tamamlanır. Çocukta dört ila altı hafta arasında olabilirken, eriş­kinlerde üç dört ayı bulabilmek­tedir. Kemik yaralanmalarındaki bütün şüpheli vakâlar kırık kabul edilmeli ve mütek.ssısma gösterilmelidir. Ancak tedavinin prensipleri her vakâda aynıdır. Kırığı olana müdahale ederken dikkatli olmalıdır, zira ağrısının arttırılması şoku da arttırır ( Bk z. Şok).

Belirtileri: Yaralı; kırığını duy­muş veya hissetmiştir. Krepitas­yon, yâni kırık kemik uçlarının birbirlerine sürtünmesi ile kıtırtı sesi çıkabilir. Hasta, yaralı orga­nını hareket ettiremiyor veya hareket ettirirse, ağrı duyuyor olabilir. Kırık etrafındaki alan hassas, şiş veya morarmış olabi­lir. Kol veya bacak normalin dışında bir dpruş gösterebilir.
Müdahalenin esastarı:

1) Şüp­heli bir kırığa dikkatli yaklaş­malı, yaralı kısım mümkün olduğu kadar az hareket ettiril­meli, bu arada hastayı rahat ettir­melidir. Açık kırık üzerindeki el­biseyi çıkartmalı veya kesmelidir.

2) Yarayı, temiz bir bez ile ka­patıp, simit şeklinde dürülmüş bir sargı bezi veya kumaş!, yara ortada kalacak şekilde yerleştirmeli; bu da bulunmazsa bir kibrit kutusu, sigara kutusu gibi bir nesneyle üstünü örtmelidir.

3) Yaralı kısma destek sağlayacak şekilde dikkatle bandaj yapılma­lıdır. Yara üstünün simit şeklinde veya kutuyla kapatılması banda­jın yaraya baskısını azaltacaktır. Bandajın çok sıkı olması kan dolaşımını engeller.

4) Kırık hareketsizleştirilmelidir. Eğer kı­rık, bacaktaysa sağlam olab ba­cak atel olarak kullanılmalı ve kırıklı bacağa diz, bilek ve ayak etrafından sarılan bandajlarla bağlanmalıdır. Bacaklar arasına yastık görevi görecek havlu gibi yumuşak birşey koymalıdır. Far­kına varılmamış başka kırıklar olabilir; kırığa komşu doku, damar ve organlarda yaralanma ve kanama olabilir. Her bakım­dan bir mütehassısa derhal görünmek zaruridir.

Başarılı bir tedavi, kırığın redüksiyon tâbir edilen yerine yerleştirilmesini ve sonra uygun süre hareketsizleştirilmesini ge­rektirir. Redüksiyon, tekrar ve normaline uygun bir şekilde bir­leştirmektir ve kapalı olarak, yâni elle ve traksiyon (çekme) aletle­riyle veya cerrahi olarak yapılır.