Dokuları meydana getiren hücrelerin arasında bulunan su. Bu suya tıp dilinde "interstisiyel sıvı" denir. Kan kalbden çıkar, dokulara gider ve kılcal damarlardan geçerken oksijen ve gıda maddelerini dokulara verir ve gıda artıklannı geriye alırken bir miktar sıvı fazladan dokuda kalır. Yani damardan dokuya giren su dokudan tekrar damara dönen sudan fazladır. Bu sebeple bir miktar su dokuda birikmeğe başlar. Eğer bazı hastalıklarda olduğu gibi bu biriken sıvı başka kanallarla tekrar dokudan uzaklaştınlmasaydı organlar su ile şişmeğe başlardı. Nitekim kalb yetmezliğinde çok fazla sıvı damardan dokuya geçip yeterince uzaklaştınlmadığı için bacaklar şişer. Keza böbrek hastalığında göz kapak- ları, karaciğer hastalıklarında karın içindeki ölü boşluklar su ile dolarak şişerler. Bu hastalıklarda dahi biriken sıvı mümkün olduğu kadar uzaklaştınlmakta, fakat yeterli olamamaktadır. İşte bu dokular içinde, hücreler arasında biriken sıvıyı uzaklaştıran sisteme lenfatik sistem, bu sıvıya da lenf denir. Eğer bu sistem olmasaydı doku içinde biriken ve damarlarla taşınamayan çeşitli artıklar dokulan çöplük haline getirecek ve hayatiyet mümkün olamayacaktı.
Lenfatik sistem lenf damarlarından müteşekkildir. Bunlar diğer damarlar gibidirler fakat içlerinde kan değil lenf sıvısı taşırlar. Bedenin her yerinde bulunup diğer damarlarla paralel seyre- derler. Kılcal damarlar g'ıbi küçücük başlayıp giderek büyürler. Lenf damarlan göğüste, torasik kanal isimli en büyük lenf damarına dökülürler. Bu da nihayet kalbe girmek üzere kol ve boyundan gelen toplardamarların kesişme yerinde bunlara karışır. Dolayısıyla kalbe dökülmüş olur ve genel dolaşıma karışır. Şimdi görülüyor ki bu dokuda kalan sıvı biriktiği nisbette geri dönmekte ve vücudun dengesi muhafaza edilmektedir.
Lenf kılcal damarları öyle geçirgendirler ki, dokuda biriken bakteriler, çeşitli artıklar, büyük protein molekülleri bu damarlara rahatlıkla girerler ve taşınırlar. Anlaşılıyorki; lenf sistemi, doku için fazlalık olmuş, artık, yabancılaşmış herşeyi uzaklaştıran bir koruma sistemidir. Lenfatik sistemin diğer faktörleri, mesela; lenf bezleri, lenf hücreleri de bu koruma vazifesinde çok geniş bir rol oynarlar.
Lenf sıvısı, lenfatik damarların kasılması ve çevredeki eklem ve kaslann hareketiyle hasıl olan basınç sayesinde hareket eder. Lenf sıvısı birçok ardı ardına dizili lenf bezlerinden (beze olarak bilinir) geçerler. Bunların içinden geçerken lenf sıvısının içindeki bakteri ve diger artıklar (yabancı proteinler, değişik kimyevi maddelerle terkip yaparak vücuda yabancılaşan proteinler, akciğerde biriken katran vesâir tozlar v.b.) lenf bezlerinde retiküloendotelial sistem hücreleri tarafından yutulurlar. Bu olaya fagositoz denir. Bu hücreler, yabancı maddeyi stoplazmalan içine alırlar ve fermentleri (en zimleri) vasıtasıyla sindirirler.
Kandaki proteinin yaklaşık yarısı hergün kandan doku içindeki lenf sıvısına geçmekte ve lenf dolaşımıyla geri dönmektedir. Lenf akımı olmasaydı bu protein dokuda kaybolacak, kanın basıncı bu proteinlerin su tutması ile olduğundan kişinin tansiyonu aşırı derecede düşecekti. Lenfatik dolaşımın bu fonksiyonu belkide en büyük vazifesidir. Lenf sisteminin hastalıkları için: (Bkz. Lenfanjit, Lenfödem, Hodgkin hastalığı)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder