RH Faktörü nedir? Rh faktörü hakkında bilgi edinmek

Rh Faktörü: 1940 yılında Landsteiner ve Wiener tarafın­dan keşfedilen alyuvarların üze­rinde bulunan bir antijendir. Rhesus maymununun kanı kulla­nılarak tavşan ve hint domuzu­nun kan serumlarında antikorlar meydana getirilmiştir. Bu antise­rum insan kanları ile karşılaştırıl­dığında % 80 insanın kanındaki alyuvarları kümeleştirdiği göz­lenmiştir. Kümeleşen alyuvarla­rın sahiplerinin Rh pozitif, yani bu antijeni bulunduran şahıslar olduğu söylenmiştir. Kümeleş­meyen kanlarda ise, Rh antijeni­nin bulunmadığı yani bunların Rh negatif olduğu anlaşılmıştır.
Rh faktörü, kan nakillerinde ve yeni doğan bebeklerde kan uyuşmazlığından dolayı ortaya çıkan kan hastalığında önemli­dir. Kan nakillerinde, kan veren ile alıcının kanlarının uyuşma­ması çok tehlikeli neticelere yol açar. Kanı Rh negatif olan kişide, Rh faktörüne karşı antikorlar yoktur. Yanlışlıkla bu kişiye Rh pozitif kan verilirse buna karşı antikorlar meydana gelir. İkinci bir defa bu kişi Rh pozitif kan ile karşılaşırsa nakledilen kanın alyuvarları bu antikorlar tarafın­dan harabedilir. Kişide ağır bir hastalık tablosu ortaya çıkar.
Anne ile çocuk arasında ortaya çıkan Rh uyuşmazlığı ise şöyledir: Anne Rh negatif, baba Rh pozitif ise bunlardan mey­dana gelecek çocuğun Rh pozitif olma ihtimali vardır. Anne Rh negatif, çocuk Rh pozitif olursa ilk doğumda genellikle bir prob­lem ortaya çıkmaz. Ancak anneye daha evvelden Rh pozitif kan nakli yapılmışsa o zaman çocukta hastalık ortaya çıkar. Esas problem, ikinci çocuğun da Rh pozitif olması durumunda olur. Çünkü ilk doğum sırasında anne kanı bebeğin kanı ile karşı­laşmış ve Rh faktörüne karşı antikorlar teessüs ettirmiştir. Bu antikorlar plasentadan (çocuğun rahimdeki "eş"inden) geçme özelliğindedir. Çocuğa geçen bu antikorlar çocuğun alyuvarlarını harap etmeye başlarlar. Çocukta iyileşmeyen sarılık, genel ödem durumları ortaya çıkar. Bu tehli­keli sonuçlara engel olmak için. rahim içinde iken çocuğun kanı­nın değiştirilmesi. veya anne kanında antikor hasıl olmasına engel olunmasına çalışılır.
Kan uyuşmazlığının derece­sine göre ve antikorların etki şid­detine göre çocuk ya doğduktan kısa bir süre sonra ölür veya çeşitli derecelerde sarılıklı ola­rak doğar. Böyle çocukların sakat kalmasını önlemek için hemen çocuğun kanı tamamıyla değiştirilir, şua (ultraviole) ve ilaç tedavisine geçilir.
Anne (Rh (—), baba Rh (+) ise kan uyuşmazlığı tehlikesine maruz olan doğacak çocukları korumak için ilk doğumdan sonra 48 saat içerisinde anneye antikor meydana gelmesini önle­yici Rhogam adlı ilaç uygulanır.