kas hakkında bilgi! nedir?

Tellerden (fibrillerden) mey­dana gelen; vücudun, dış organların ve iç organların
hareketlerini sağlayan ve ayrıca bu organlarımızı birbirine bağlayan yapılar.
Kasların normalde, sürekli, hafif kasılmaları vardır, buna kas gerilimi (tonus) denir.
Kaslar üç çeşittir.

l-Düz kaslar,
2- Çizgili-iskelet kası,
3- Yü­rek kası.

1-Düz kas: Sindirim kanal­ları, kan damarları ve çeşitli iç organların yapılarında bulunur- lar. KaLılma süreleri uzundur, kasılmış durumlarını az enerji ile ve uzun süre muhafaza ederler. Düz kas hücresinin tek, oval ve soluk renkde, merkezi yerleşmiş bir çekirdeği vardır. Bu kasın tel­cik (fibriler) yapısı düz ve eşit dağılmış olup, ışık kırma durumu bütün kısımlarında aynıdır. Bu yüzden düz kas den­miştir.





İki çeşit düz kas vardır:

1-­Çok birimli düz kas: Her bir kas lifı için bir sinir lifi vardır.
2- Organların düz kası: Lifleri sık olduğundan her bir kas lifi için bir sinir lifi yoktur.

2-Çizgili-iskelet kası: Vücut ağırlığının % 40'ını teşkil eder. Kas lifı, 10-100 mikron çaplı, 1 mm ile 2-3 cm arası uzunluktadır. Refleks olaylarına katılır. Kasılır­ken yan ürün olarak ısı verirler. Bu ısı da ayrıca organizmada kullanılır. Hızlı, kısa süreli ve çoğunlukla isteğimiz dahilinde çalışırlar. Kas liflerinde kenar­lara dizilmiş çok çekirdek bulu­nur. Her kas lifı kendine git bir sinir lifıne sahiptir. Kas lifleri (telleri) yüzlerce myofıbrilden (telcikten) meydana gelir.
Bu telcikler de aktin ve myo­zin parçacıklarından (flamanla­nndan) meydana gelmiştir. Bunlar protein yapısındadırlar. Her kas telciğinde 2500 myozin, 5000 aktin vardır. Bunların mun­tazam dizilmeleri sebebiyle enine-çizgili görünüm arzeder­ler.
Aktin ve myozinin düzenli­dizilişi kas telini çeşitli kısımlara ayırır. I (izotropik bölge) kısmı, A (anizotropik bölge) kısmı ve A bölgesinin tam ortasında H böl­gesi vardır. Myozin parçacığında küçük çıkıntılar vardır. Bunlara çapraz köprüler denir. Bunlar sa­yesinde aktin, myozin tarafından myozinin merkezine doğru çeki­lin Böylelikle kas kasılmış, boyu kısalmış olur.


3-Yürek kası: Birbiriyle ağ şek­linde birleşen çizgili tellerden meydana gelmiştir. Bunlar çizgili kaslardır. Fakat irade dışı çalışır­lar. Bu kasların ritmik olarak kasılmasını sağlayan özel uyarı merkezi ve iletim yolları vardır. Yürek kası lifleri, birbiri ile diziler şeklinde bitişmiş olan bir dizi yürek kası hücresidir. Bitişik hüc­reler arasında yüzey farklılaşma­sından meydana gelmiş zarlar
vardır. Bunlar; hücrelerin bir­birine sıkıca bağlanmasını ve kasılmasını ve kasılma sırasında hücrelerin birbirinden ayrılma- masum sağlarlar. Bu zarların, hücrenin dış yüzüne bakan zarlara oranla 400 kat daha fazla dirençli oluşu, kalbin bir nokta­dan uyarılmasına ve bunun yayıl­masına imkan verir.
Bütün kaslarda, enerji santra­li olan mitekondriler ve diğer hücre elemanları bulunur. Ayrıca potasyum, kalsiyum, magnezyum ve az miktarda da sodyum iyonları vardır.

Kasın % 72-74'ü sudur. İçinde ATP, fosfokreatin ve çeşitli enzimler bulunur. Organik fosfat türevleri, karbonhidrat ve lipidlerin ara metabolizması kas­lara gerekli enerjiyi Sağlar.

Kasların sadece birkaç lifinin uyarılmasıyla kısmi kasılmalar meydana gelir. Buna seğirme denir.

Tekrarlanan uyaranlara karşı 'kas lifinin elektriksel cevabı, sinirlerinkine benzer. Hızla tekrarlanan uyaranlarla, kasılıcı mekanizmanın aktivas­yonu, herhangi bir gevşeme mey­dana gelmeden tekrar tekrar meydana gelir ve kasın uyaran­lara verdiği cevaplar, bir tek devamlı kasılma doğuracak şekilde kaynaşır. Böyle bir cevaba "tetanus" veya "tetanik kasılma" denir.
Sağlam hayvan veya insanda sağlam iskelet kası, motor sinirle­rinin uyarıldığı durumlar hari­cinde kasılmaz. Bu siiıirlerin tahrip olması ile kasta atrofı (körelme) husılle gelir. Buna en güzel misal, belden aşağısı felç olan hastalarda alt u zuvlar­daki kasların körelmesidir. Bir kırık sebebiyle uzun süre alçıda hareketsiz kalan kaslarda da ted­bir alınmazsa körelme başlar.Motor nöronlarının (hareket ettirici sinir hücreleri) her biriyle, bunun sinir verdiği kas liflerinin tümü bir motor birim teşkil eder. Deney hayvanlarında ve insanda bu motor birimlerin faaliyetleri, elektromyografı yöntemi ile ince­lenebilir. Böylece kasların durumu hakkında bilgi edinilir.